Geen vervuilende dieselmotoren van vrachtwagens of oude bestelbussen door binnensteden in de regio, het hield de gemoederen geregeld bezig het afgelopen jaar. Leiden, Alphen aan den Rijn, Den Haag, Gouda en Delft krijgen allemaal zo’n zero-emissiezone voor de binnenstad (en soms daarbuiten) in gaan voeren. Ondernemers maakten zich zorgen en wethouders probeerden hen gerust te stellen: hoe ver zijn de gemeenten met de uitstootloze zones in de stad?
De binnensteden in Nederland moeten schoner, stiller en bovenal gezonder worden voor de inwoners en de bezoekers van de steden. De luchtkwaliteit en de leefbaarheid in de binnensteden moet beter. Volgens de gemeenten is een zero-emissiezone een belangrijke stap om de luchtkwaliteit in de steden te verbeteren.
Zero-emissiezone
Het is echter niet voor het eerst dat erover wordt gesproken, al in 2019 werd het klimaatakkoord gesloten tussen ondernemers en de overheid. Met daarin ook een duidelijke ambitie: 30 tot 40 van de grootste steden in Nederland moesten een zero-emissiezone in de binnenstad instellen.
Regels
En dat dus per 1 januari 2025. De afgelopen jaren werd zodoende al het nodige besloten over die zones. Het resultaat? Vier steden in onze regio krijgen binnen afzienbare tijd zo’n uitstootvrije zone in de binnenstad.
Leiden, Den Haag, Delft en Gouda zijn de steden die per 1 januari volgend jaar geen vervuilende bestel- en vrachtauto’s van ondernemers binnenlaten in de stad. Alphen aan den Rijn start een jaar later met het invoeren en gaat voor een grotere zone, net als Den Haag. Die stad wil in 2026 de zero-emissiezone uitbreiden tot de kust.
Stroomnet
In die steden klonk vooral kritiek vanuit de ondernemers: de nul-uitstootzones zouden veel te snel ingevoerd worden, bovendien zijn er problemen met het stroomnet. Er zou onvoldoende plek en capaciteit zijn voor bijvoorbeeld laadpalen voor elektrische auto’s. En hoe gaan die gemeenten handhaven in de binnensteden?
Kortom, er lijken nogal wat haken en ogen te zitten aan zo’n zero-emissiezone. Lopen de gemeenten averij op in de planning?
Uitstel
Uitstel is voor zowel Leiden, Delft, Gouda en Den Haag in elk geval geen optie. Volgens die gemeenten is de zero-emissiezone in die binnensteden al ruim van tevoren aangekondigd, en loopt de invoering van die zones dus ook op schema. “En ook de handhaving is hier al helemaal op voorbereid.”
“Bovendien starten we niet meteen met handhaven, maar gebruiken we de eerste vier maanden als gewenningsperiode”, zegt de gemeente Gouda. Iets dat ook Leiden en Delft doen. Die laatste stad neemt een half jaar om vooral ondernemers te waarschuwen.
Deadline
1 januari is dus zodoende ook alles behalve een ‘harde deadline’. “Tot 2030 is er een overgangsregeling en ondertussen zijn er ontheffingen en vrijstellingen voor ondernemers”, tekent een woordvoerder van de gemeente Leiden op. In die stad is het verkeersbesluit al genomen: de invoering is daar al een honderd procent zekerheid.
Wel begrijpen de gemeenten de zorg van de ondernemers. “De uitdaging ligt vooral bij het goed betrekken van de kleinere ondernemers bij de invoering van de zero-emissiezone en ervoor zorgdragen dat de benodigde transitie hen niet te veel benadeelt”, zegt de gemeente Leiden.
Stroomnet
In Den Haag wordt bijvoorbeeld gevreesd voor het overvolle stroomnet en moet de gemeenteraad nog besluiten over de kosten die de gemeente wil innen voor het aanvragen van ontheffingen, zodat vervuilende vrachtwagens en busjes alsnog de stad in mogen komen.
Daarnaast wil Den Haag een regeling voor ondernemers die geen laadpunt kunnen krijgen. ‘Maar dat zit de invoering niet in de weg’, zegt een woordvoerder van de gemeente Den Haag.
In de andere steden zijn er minder zorgen om het stroomnet, aangezien daar nog geen sprake is van filevorming op het elektriciteitsnet. Wel hebben marktondernemers in Delft, Gouda en Alphen hun zorgen geuit, omdat de meeste ondernemers geen geld hebben om een elektrische bus aan te schaffen. “Met markthandelaren hebben we constructief overleg over hun specifieke zorgen”, laat een woordvoerder van de gemeente Gouda weten.
Ontheffing
In de Gouwestad kunnen de marktondernemers een ‘lokale ontheffing’ aanvragen die geldig is tot 31 december volgend jaar, zodat ze voorlopig uit de brand zijn geholpen. In Delft worden vooral ‘persoonlijke gesprekken’ gevoerd in aanloop naar de invoering. “Hier is de aanpak ontstaan om samen met de ondernemer de situatie uit te zoeken, een ontheffingsaanvraag voor te bereiden en te laten toetsen”, tekent Delft op.
Aanloopperiode
Maar hoe zit het dan met de handhaving? Den Haag, Delft, Gouda en Leiden laten weten dat dit al is voorbereid. In Delft worden bijvoorbeeld extra camera’s opgehangen en gaan de handhavers in de binnenstad kijken of het goed verloopt.
Maar boetes zullen in de eerste maanden nog niet worden uitgedeeld. Bijna alle gemeenten hebben een ‘gewenningsperiode’ ingesteld. Dat wil zeggen: ondernemers die zich niet aan de regels houden krijgen eerst een waarschuwing. Delft neemt een half jaar om de inrijdende ondernemers te ‘laten wennen’, Gouda vier maanden en Leiden neemt een leerjaar ‘om te zien of ondernemers onevenredig worden getroffen’.
Vanaf september kunnen ondernemers in elk geval al bij de gemeente Den Haag terecht om een ontheffing voor de binnenstad aan te vragen. In andere steden zal later dit jaar ook duidelijk worden of en wanneer ondernemers de ontheffingen of vrijstellingen kunnen aanvragen.
Telefoon Redactie
071 - 5425160
