De Leidse textielindustrie gaat eeuwen terug. Zo werden er in de fabriek van de firma Scheltema dekens gemaakt en in het pand er tegenover, nu Nobel, werd de wol opgeslagen. “De helft van de Leidse bevolking werkte vroeger in de dekenindustrie, maar toch is het een beetje vergeten wat de deken voor Leiden heeft betekend”, vertelt voorzitter Helga van Manen van Stichting de Leidse Deken. Om aandacht te vragen voor de deken heeft Van Manen Theater Domino, een theatergezelschap bestaande uit mensen met een beperking, gevraagd om een voorstelling te maken over de historie van de dekenindustrie.
De opvoering van het stuk is bijna aan en daarom wordt er nog even hard gerepeteerd door de acteurs en actrices van Theater Domino in de oude dekenfabriek Scheltema. Begeleider en regisseur Jaap Metzlar roept de acteurs en actrices bijeen voor de eerste scène. “Tijdens de scene met de wolf mogen de kratten mogen best een beetje scheef op de hoofden”, adviseert hij.
Naast de serieuze repetitie is er ook veel ruimte voor humor en gelach. “Ik zie echt geen steek in het wolvenpak”, merkt Metzlar, die tijdens de repetitie de rol van de wolf op zich neemt, op. Waarop de leden van de club reageren met luid gelach. “Het zijn bijzondere mensen”, vindt Metzlar. “Voor het maken van theater is het heel fijn om allemaal verschillende kleurrijke puzzelstukjes te hebben. En dat zijn ze. Niet één is dezelfde.”
Wol
In de repetitieruimte van het theatergezelschap werden vroeger hele specifieke dekens gemaakt. “Er stond hier dan ook ingewikkelde apparatuur”, vertelt Metzlar enthousiast. Door de komst van de dekbedden is de wollen deken in de vergetelheid gekomen. “Ik heb er vroeger, toen ik klein was, nog onder geslapen”, merkt voorzitter van Stichting Leidse Deken Van Manen op. “Voor veel mensen is de wollen deken dan ook nog heel erg herkenbaar.” Stichting Leidse Deken wil daarom graag van oud wol weer nieuwe Leidse dekens maken: “Wol is voor ons heel belangrijk, want dat vergaat niet.”
Historie
In de 17e eeuw wordt Leiden de grootste textielproducent van Europa, daarnaast is het ook het belangrijkste centrum voor nijverheid in Nederland. “De dekenindustrie was van economisch belang voor de stad”, meldt Stichting Leidse Deken. Echter, het leven van de arbeiders in de fabrieken was zwaar en moesten ook kinderen van 8 jaar oud soms wel 10 uur per dag werken.
In totaal kende Leiden in de 19de eeuw zestien dekenfabrieken en daarmee behoorde deze industrie tot de belangrijkste werkgevers van de stad. De fabrieken waren modern voor hun tijd en maakten gebruik van de nieuwste machines, zo ook J. Scheltema, die de eerste dekenfabriek met een stoommachine had. “Soms vinden we teksten van oude arbeiders op de muren in het gebouw, daar laten we ons dan door inspireren”, vertelt Metzelaar.
De voorstelling ‘Deken’ is op 21 november te zien in Scheltema. Helaas voor mensen die nog geen kaartje hebben gekocht: “We zijn al uitverkocht.”
Telefoon Redactie
071 - 5425160
