Vijf jaar geleden was ze nog dakloos, maar inmiddels woont Eva* samen met haar jeugdliefde en twee kinderen in een koophuis. In 2018 was ze cliënt bij de Binnenvest in Leiden, maar sindsdien heeft ze haar leven weer goed op de rails. Wat haar betreft is dit nog maar het begin. Haar grootste droom? Een eigen hippiecafé vol met planten, waar ze herstelgroepen kan geven aan daklozen. Ondanks de tegenslagen is ze blij met waar ze nu staat: “Wie geen diepte kent, zal nooit weten wat gelukkig zijn is.”
Op een grijze stoel aan een houten bureau zit een stijlvolle vrouw die er piekfijn uitziet. Op het eerste oog zou je niet zeggen dat deze vrouw ooit dakloos is geweest. Eva doet haar verhaal in de spreekkamers van de Binnenvest, in haar hand houdt ze een kop warme thee. De ruimte is tamelijk sober en enigszins kil, iets waar Eva zich aan ergert. “Waarom zit er geen leuk behangetje op de muur, of waarom heb je niet van die lekkere comfortabele stoelen die naast elkaar staan, zodat het makkelijker wordt om een goed gesprek te voeren?”, vraagt ze zich hardop af.
Tegenwoordig werkt Eva als ervaringsdeskundige en persoonlijk begeleider bij Stichting de Binnenvest in Leiden, een organisatie die hulp biedt aan mensen die dak- of thuisloos zijn of dat dreigen te worden. Zes jaar geleden klopte ze hier zelf nog aan voor ondersteuning, maar sindsdien is haar leven drastisch veranderd. In het hoofdkantoor aan de Oude Rijn blikt Eva terug op haar ervaringen van de afgelopen jaren.
Te snel volwassen
Op haar zeventiende wordt Eva uit huis gezet en nog geen twee jaar later raakt ze zwanger. Een ingrijpende gebeurtenis die haar leven voorgoed verandert. Als tiener, net aan het begin van haar volwassen leven, wordt ze gedwongen om in een sneltreinvaart volwassen te worden.
Nadat haar oom, bij wie ze toentertijd woonde, haar het huis uitzet, trekt Eva in bij haar ex-vriend, van wie ze zwanger raakt. Op jonge leeftijd neemt ze dan alle huishoudelijke taken op zich en wijdt ze haar dagen aan het moederschap. In de avonduren klust ze wat bij als productiemedewerker in een kwekerij: “Daar kon ik de boodschappen van doen.”
Doordat ze zich al op jonge leeftijd volledig aan het leven als huismoeder wijdt, heeft Eva maar weinig besef van de buitenwereld. Ze bezit een jeugdige naïviteit die haar niet heeft voorbereid op de verantwoordelijkheden van het volwassen leven. “Ik had nog nooit echt rekeningen betaald of dat soort dingen”, zegt ze, terugkijkend op die periode.
Een ongezonde relatie
De relatie met haar ex was bovendien ongezond. Ze waren zes jaar samen, maar Eva realiseert zich al snel dat er geen toekomst in zit. Hij is regelmatig verbaal agressief, en de zorg voor hun dochtertje en het volledige huishouden komt op Eva’s schouders terecht. “We hadden een extra kamer met een tv, een bank en een PlayStation. Hij zat daar de hele dag joints te roken en te gamen. ’s Avonds moest ik hem smeken om vijf minuten met zijn eigen dochter te spelen”, vertelt ze.
Een uitweg had ze niet. Weggaan was geen optie, want een andere plek om naartoe te gaan had ze niet. Ondertussen spaart ze het geld dat ze overhoudt van de kwekerij voor de dag dat ze weg kan. Haar jeugdige onwetendheid wordt opnieuw duidelijk: genoeg om weg te gaan is het geld namelijk bij lange na niet. “Ik denk dat het in totaal vijftig euro was wat er in het potje zat. Achteraf kan ik daar wel om lachen.”
Niet lang daarna escaleert de situatie volledig wanneer haar ex haar bedreigt met fysiek geweld. Hij dreigt haar van het balkon te gooien. Toen was de maat vol. Eva pakte haar spullen, neemt haar dochter mee en vindt onderdak bij haar vader, die net gescheiden is.
Van crisis naar opvang
“Dat is een jaar goed gegaan”, vertelt Eva. Daarna gaat het weer mis wanneer Eva’s vader voor werk naar het buitenland vertrekt. De deurbel gaat en onverwachts staat zijn ex-vrouw voor de deur. Zij wil weer intrek in het huis nemen. Na een fikse ruzie moet Eva opnieuw haar spullen pakken, maar nu zijn al haar opties uitgeput. Op dat moment zakt de grond onder haar voeten weg. “Ik had geen back-upplan.”
“Bij vrienden en familie kan je wel voor een nachtje of twee nachtjes blijven slapen, maar je kan niet vier, vijf jaar lang bij iemand gaan wonen met je kind.” En dus breekt de dag aan dat Eva en haar dochter moeten aankloppen bij Stichting de Binnenvest.
De drempel van schaamte
“Dat is een enorme stap,” vertelt Eva. “Als je denkt aan dakloze mensen, denk je aan mannen van vijftig met lange baarden, een blik bier in hun hand en vieze kleren.” De schaamte rond dakloosheid weegt zwaar, vooral omdat de samenleving vaak denkt dat het iemands ‘eigen schuld’ is. Dat idee maakt de drempel voor jonge vrouwen om naar een opvang te gaan extra hoog. “Ik kende geen enkele vrouw die dakloos was.”
Toch zijn de stereotypen misleidend. Wereld Daklozendag op 10 oktober bracht aan het licht dat verborgen dakloosheid veel vaker voorkomt dan gedacht. Volgens schattingen is ongeveer 30 procent van de geregistreerde daklozen vrouw, waarvan een derde samenwoont met een of meer kinderen. Dit is een kwetsbare groep die extra risico loopt op fysiek en seksueel geweld.
Wanneer Eva in de wachtruimte zit van de Binnenvest, barst ze in huilen uit. Op dat moment ziet ze geen uitweg meer en is er niks meer waar ze naartoe kan leven. “Hoe kan het in godsnaam dat ik hier nou terecht ben gekomen?”, vraagt ze zichzelf af. Ze werkt, heeft geen schulden en gebruikt geen drugs. Aan de stereotypen van hoe je dakloos zou raken voldoet ze niet, en toch is ze hier beland. Haar verhaal onderstreept hoe dakloosheid iedereen kan treffen als je niet beschikt over het juiste vangnet, zoals een goede band met ouders die een eigen woning hebben.
Hulp en herstel
Bij de Binnenvest krijgt Eva gelukkig de hulp die ze nodig heeft. Ze hoeft niet naar de daklozenopvang De Nieuwe Energie, maar mag in plaats daarvan intrek nemen in de gezinsopvang. Zo kan ze gewoon 32 uur per week blijven werken en maakt ze er het beste van. Het belangrijkste voor haar is om haar dochter een zo goed mogelijk leven te geven. Eva’s begeleid-wonen-traject verloopt soepel en na twee jaar krijgt ze een reguliere huurwoning toegewezen.
Nu wil Eva anderen bewust maken dat dakloosheid iedereen kan overkomen. “Er rust nog te veel stigma op”, legt ze uit. Van jongeren tot vrouwen tot mensen met verslaving. En ook over deze laatste groep wil ze graag meer bewustzijn creëren. “Een van de mannen die ik begeleid is verslaafd, maar ook ontzettend intelligent. We hebben gesprekken over politiek en kwantumfysica.”
Daarnaast hekelt Eva de ‘eigen schuld’-gedachte. “Iedereen maakt fouten, maar je kunt mensen moeilijk verwijten dat ze verkeerde keuzes maken als ze nooit goed voorbeeldgedrag hebben gezien. Dat zie je ook bij schulden. Hoe kun je verantwoordelijkheid nemen als je van huis uit nooit hebt geleerd hoe dat moet?”, vraagt ze retorisch.
“En in hoeverre heb je dan de keuze? Sommige mensen hebben gewoon echt 5-0 achterstand”, sluit Eva af.
*De echte naam van Eva is bekend bij de redactie
Telefoon Redactie
071 - 5425160
