In het hart van Leiden bevond zich de afgelopen tientallen jaren het kunstwerk ‘Ode aan de Stijl’ in het voormalig belastingkantoor aan het Stationsplein in Leiden. Het belastingkantoor wordt momenteel gesloopt en hierdoor loopt het kunstwerk gevaar om ook verloren te gaan. Jan-Jaap de Haan van de Historische Vereniging Oud Leiden was afgelopen vrijdag te gast in de VrijMiBo om te vertellen over de noodzaak om het kunstwerk te redden.
Naoorlogse wederopbouwkunst
Het glas- en betonkunstwerk is behoorlijk groot, het wordt met maar liefst 17,5 meter hoog en 7,5 meter breed beschouwd als één van de iconische voorbeelden van de naoorlogse, wederopbouwkunst in Nederland. In de uitzending licht de Haan toe waarom het kunstwerk van belang is voor de stad Leiden: ”Dit kunstwerk is van heel groot belang voor Leiden. Het is in de naoorlogse kunst, de wederopbouwkunst, eigenlijk wel het meest gave, maar vooral ook het grootste voorbeeld. Vanwege die verbinding met de stijl is het ook echt Leids. Dat kan alleen maar in Leiden, want daar is de stijl opgericht.”
Nationaal belang
De Haan benoemd ook dat het kunstwerk van nationaal belang is. ”Er is niet een vergelijkbaar kunstwerk in Nederland van deze omvang. Het is echt monumentaal.” Om deze reden heeft de Historische Vereniging Oud Leiden, nu voor het kunstwerk, opnieuw een monumentenstatus aangevraagd bij de gemeente. ”We hebben de goede hoop dat de status binnen enkele weken verleend kan worden,” aldus De Haan.
Het kunstwerk werd in 1966 gemaakt door Jan Meinen-Jansen, hij kreeg de opdracht om voor het trappenhuis van het nieuwe belastingkantoor een kunstwerk te maken. Het werd een eerbetoon aan kunstbeweging De Stijl, die in 1917 in Leiden werd opgericht door Theo van Doesburg. De Stijl is wereldwijd bekend geworden door de werken van Piet Mondriaan, die gekleurde vlakken als een element van abstractie gebruikte.
Reconstructie
De Historische Vereniging Oud Leiden heeft inmiddels door veel onderhandelen met de gemeente en actievoeren kunnen voorkomen dat het op dit moment gesloopt wordt. De gemeente heeft wel gevraagd aan de vereniging om 300.000 euro bij te dragen. Het belangrijkste doel van de Historische Vereniging Oud Leiden is nu om het kunstwerk te reconstrueren in de nieuwe wijk die op het terrein van het oude belastingkantoor zal verrijzen.
Het ontwerp voor de reconstructie is gemaakt door Allard Meine-Jansen, de kleinzoon van de oorspronkelijke ontwerper en zijn oom Wolter Meine-Jansen. De ontwerpers hebben bedacht om het kunstwerk te laten beginnen in de parkeergarage omdat het hoger is dan de nieuwbouw. De vereniging heeft inmiddels ook de gekleurde ramen uit het frame laten halen en zijn veilig opgeslagen. Volgens De Haan kan het benodigde bedrag minder worden als er bijvoorbeeld sponsoren zijn uit het bedrijfsleven die het beton goedkoop kunnen leveren.
De Haan benoemd in de uitzending dat de trap waar langs het kunstwerk voorheen was, geen onderdeel is van het eigenlijke kunstwerk. Het gaat echt om het raamwerk maar het is volgens De Haan wel erg logisch om het opnieuw in een trappenhuis te plaatsen omdat men dan over de hele hoogte de verschillende kleuren van het glas kunnen zien. Ook is het belangrijk dat het kunstwerk op het zuiden is gericht omdat dan de hele dag door de zon schijnt en dan krijg je een prachtig effect, benadrukt De Haan.
Dit initiatief zou niet alleen het kunstwerk behouden, maar het ook een prominente plek geven in een nieuwbouwproject met flats en een parkeergarage. De Haan benoemd dat het kunstwerk het stadsbeeld zal verrijken, vooral vanwege de unieke manier waarop het verandert door de zon: “Omdat de zon er dan de hele dag door schijnt, krijg je een prachtig effect en dan zie je dus dat ook op ieder tijdstip van de dag je een andere kleurencombinatie krijgt.”
Crowdfunding
De kosten voor de reconstructie van het kunstwerk worden geschat op zo’n 300.000 euro, een bedrag dat door middel van crowdfunding, subsidies en sponsors wordt ingezameld. De Haan is optimistisch: “We hopen natuurlijk dat betonmaatschappijen ons ook nog willen sponsoren in natura, met beton of met andere kennis, om de kosten nog wat te drukken.”
De Historische Vereniging Oud Leiden heeft inmiddels een crowdfundingcampagne gelanceerd, waarbij lokale inwoners bijdragen. “We hebben al ruim 8000 euro binnen, maar we gaan nu ook allerlei fondsen aanschrijven,” zegt De Haan.
Naast de steun van de gemeente en diverse culturele organisaties, hoopt de Historische Vereniging Oud Leiden dat meer mensen het belang van dit kunstwerk zullen inzien en bijdragen aan de redding ervan. De oproep aan de inwoners van Leiden is duidelijk doneer via de GoFundMe pagina.
Telefoon Redactie
071 - 5425160
