Het Kort Rapenburg in Leiden is nu een druk verkeerspunt waar de meeste ongelukken van Leiden gebeuren. Bussen, fietsers en auto’s schieten rakelings langs elkaar heen. Maar tot het begin van de vorige eeuw was Kort Rapenburg een gracht. Omdat Leiden autoluw en groener wil worden, onderzoekt de stad of de gracht weer terug kan komen.
Aan de gracht Kort Rapenburg woonden professoren en handelsmensen, zeggen Ton van de Zon en Henk Hegeman van vereniging Waterambacht Leiden. “Het Rapenburg was de meest chique gracht van het niet zo rijke Leiden. Het was een druk gedeelte van de stad, dé plek waar het gebeurde en de toegangsweg tot het treinstation. Maar in 1910 werd de gracht overkluisd, zodat de blauwe tram de bocht kon maken naar de Breestraat.”
Ruim baan voor auto’s
“Er is een periode geweest dat we juist ruim baan wilden maken voor trams, auto’s en bussen”, zegt wethouder van Leiden Ashley North (GroenLinks, Mobiliteit). “Al die grachten in de historisch binnenstad waren niet handig en daarom werden ze gedempt. Maar daar komen we nu een beetje op terug, want al te veel auto’s in de stad is onveilig.
Er zijn nu drie varianten bedacht voor een nieuw ingericht Kort Rapenburg. De eerste lijkt een beetje op de huidige situatie: geen gracht, maar een groene strook met bomen, omringd met een klinkerpad voor voetgangers. De tweede variant is de gracht met water terugbrengen, maar zonder doorvaart voor boten. Het derde plan is de gracht zoals vroeger, met een hogere brug waar doorvaart van schepen mogelijk is.
De gracht zit diep onder de straat
“Je zal het niet geloven, maar hieronder de straat, is nog steeds het water van de voormalige gracht”, zegt North. Want het Kort Rapenburg is overkluisd en niet dichtgegooid met zand. Dat maakt de terugkeer van de gracht makkelijker. Maar de variant van de doorvaarbare gracht is wel het duurste bouwplan. Hoeveel de varianten precies gaan kosten, weet wethouder North nog niet. Hij bespreekt onder andere met Leidse inwoners welk plan de voorkeur heeft en wat haalbaar is.
De wethouder heeft nog geen standpunt ingenomen over welke variant het wordt. Maar hij zegt wel: “Leiden is één van de oudste steden van Nederland en water zit in ons dna.” North ziet de terugkomst van een gracht wel zitten. “Het water maakt de stad een stuk aantrekkelijker en we doen recht aan de geschiedenis. De plannen passen in de grotere groene en autoluwe transformatie die de stad doormaakt.”
Plank
Van de Zon en Hegeman van Waterambacht Leiden zijn ervoor om de gracht weer terug te bouwen zoals het vroeger was. Met heimwee kijken ze vanaf een steiger van een café naar het water onder de twee lage brugbogen van het Kort Rapenburg. “Met een plank kun je er nog onderdoor. Maar dan moet je wel helemaal plat op die plank liggen”, zegt Hegeman.
Wethouder Ashley gaat verder onderzoeken wat de mogelijkheden zijn en hoe de daarbij horende financiële plaatjes eruit zien. Hij wil dit voorjaar duidelijk krijgen wat de inwoners van Leiden vinden en wat Leiden financieel kan dragen. Rond de zomer komt hij met een beslissing voor het Kort Rapenburg.
Telefoon Redactie
071 - 5425160
