De Rekenkamer Leiden & Leiderdorp heeft een nieuw onderzoek gepubliceerd waarin de nadruk ligt op het belang van niet alleen duidelijke communicatie, maar vooral op duidelijk beleid. De publicatie maakt duidelijk dat helder taalgebruik belangrijk is, maar ontoereikend als de onderliggende beleidsstructuur verwarrend of ingewikkeld is.
Uit het onderzoek blijkt dat de gemeentelijke communicatie-uitingen vaak tekortschieten wanneer het onderliggende beleid complex of ondoorzichtig is. De Rekenkamer noemt als voorbeeld de ‘koelkastregeling’ voor minima in Leiden. Deze regeling bleek zo ingewikkeld dat er geen eenvoudige uitleg aan inwoners mogelijk was. In plaats van de regeling aan te passen, werd gekozen voor een reguliere brief, wat leidde tot extra werk voor welzijnswerkers om de inhoud te verduidelijken.
Onderzoeksmethode
Voor dit onderzoek koos de Rekenkamer een omgekeerde benadering. In plaats van te starten bij beleidsvorming, werd begonnen bij de communicatie-uiting aan inwoners. Onder begeleiding van onderzoeksbureau theRevolution werd samen met ambtenaren teruggezocht waar onduidelijkheden in het proces ontstonden. Deze methode maakte het mogelijk om inzicht te krijgen in knelpunten én succesfactoren.
Verschillen
De Rekenkamer constateert duidelijke verschillen tussen de gemeenten. In Leiden, waar meer ambtenaren en afdelingen betrokken zijn, leidt de complexiteit van de organisatie regelmatig tot een verlies aan duidelijkheid. In Leiderdorp daarentegen zorgt de kleinschaligheid voor betere afstemming en kortere lijnen, wat de helderheid ten goede komt. Tegelijk brengt deze kleinschaligheid ook kwetsbaarheden met zich mee, zoals het risico op kennisverlies bij vertrek van medewerkers.
Richtlijnen en praktijk
Opmerkelijk is dat Leiden veel richtlijnen heeft voor beleid en communicatie, terwijl Leiderdorp hier nauwelijks gebruik van maakt. De onderzoekers zagen echter geen verband tussen de aanwezigheid van richtlijnen en de mate van duidelijkheid in de praktijk. Duidelijkheid lijkt dus meer afhankelijk van de werkwijze dan van formele afspraken.
Rol van beleidsmakers
De Rekenkamer benadrukt dat beleidsmakers verantwoordelijk zijn voor de begrijpelijkheid van beleid. Zij moeten beleidstoetsen op uitvoerbaarheid en helderheid voordat het gecommuniceerd wordt. In Leiden worden communicatieadviseurs soms pas laat in het proces betrokken, wat leidt tot gemiste kansen om beleid begrijpelijk te presenteren. Onzekerheid over wie eindverantwoordelijk is voor duidelijkheid speelt hierbij een rol.
Presentatie onderzoeksresultaten
De resultaten van het onderzoek worden op 22 mei besproken in de commissie Leefbaarheid en Bereikbaarheid van de Leidse gemeenteraad. Op 2 juni volgt een presentatie tijdens een informatieavond van de gemeenteraad in Leiderdorp.
Telefoon Redactie
071 - 5425160
