Erfgoed Leiden en de Hortus botanicus Leiden hebben samen een bijzondere collectie historische glasnegatieven veiliggesteld. Het gaat om 818 unieke opnames van de tuin, daterend uit de periode 1860–1950. Op dinsdag 29 april 2025 werd hiervoor een officiële bruikleenovereenkomst getekend door gemeentearchivaris Cor de Graaf, zakelijk directeur Tom Schreuder en hoofd Collectiebeheer Roderick Bouman van de Hortus.
De collectie bevat werk van diverse makers, waaronder vermoedelijk ook de bekende Leidse fotograaf Jan Goedeljee. Hoewel de negatieven al langer in bezit waren van de Hortus, was slechts een deel ervan gedigitaliseerd. De rest werd pas recent ontsloten, waarbij Erfgoed Leiden heeft geholpen met advies over verpakking, nummering en digitalisering.
De ontwikkeling van de tuin door de lens
Op de glasnegatieven is goed te zien hoe de Hortus zich door de jaren heen heeft ontwikkeld. Van landschappelijke tuin tot meer gestructureerde indeling met rechte paden. Verschillende oud-medewerkers zijn ook vastgelegd, zoals hortulanus Heinrich Witte, zichtbaar met een hond aan zijn zijde op een bankje voor de Oude Sterrewacht. Andere beelden tonen bekende bomen zoals de treurbeuk en de dadelpruim, die nog steeds in de tuin te vinden zijn.
Unieke verhalen in beeld gebracht
Sommige beelden leggen meer vast dan enkel een moment. Zo toont een negatief hoe een jonge esdoorn in de stam van een dadelpruim groeide, iets wat later leidde tot de bekende gaten in de stam die vandaag nog zichtbaar zijn. Deze visuele documentatie biedt inzicht in kleine maar betekenisvolle verhalen uit de geschiedenis van de tuin.
Digitalisering en vrijwilligerswerk
De glasnegatieven zijn door het bedrijf GMS in Sliedrecht professioneel gedigitaliseerd. Terug in Leiden worden ze onder optimale omstandigheden bewaard bij het archief. Een groep vrijwilligers van de Hortus beschrijft momenteel elk beeld nauwkeurig, zodat ze straks goed doorzoekbaar zijn. Deze taak wordt naar verwachting in de zomer van 2025 afgerond.
Toegankelijk voor publiek
De collectie zal binnenkort beschikbaar zijn in de digitale beeldbank van Erfgoed Leiden. Hoewel het auteursrecht bij de Hortus blijft, zijn de beelden publiek beschikbaar vanwege het verlopen van de auteursrechten. Ze kunnen, onder voorwaarden, ook worden hergebruikt.
Een waardevolle stap voor de toekomst
Voor de Hortus betekent dit project een belangrijke stap in het behouden van haar beeldarchief. Roderick Bouman van de Hortus benadrukt het belang van deze samenwerking: “Het digitaliseren van de glasnegatieven opent allerlei mogelijkheden voor onderzoek naar de geschiedenis van de tuin. En het is geweldig dat die beelden straks voor iedereen toegankelijk zijn.” Na deze collectie is het plan om verder te gaan met het digitaliseren van de rest van het beeldarchief.
Telefoon Redactie
071 - 5425160
