Met chirurgische precisie zijn vandaag 113 eeuwenoude bronzen objecten uit de vitrines van het Wereldmuseum in Leiden gehaald. Na ruim 120 jaar gaan ze eindelijk terug naar Nigeria, het land waar ze ooit bruut uit werden geroofd. Een historisch moment vol symboliek – én hoop.
In alle rust, met handschoenen en ingehouden adem, zijn de wereldberoemde Benin Bronzen uit hun Leidse vitrines gehaald. De sfeer in het museum was plechtig, bijna ritueel. Niet alleen vanwege de kwetsbaarheid van de voorwerpen, maar ook vanwege hun beladen geschiedenis. De bronzen zijn vandaag officieel uit de collectie gehaald als voorbereiding op hun terugkeer naar Nigeria, het land waar ze in 1897 tijdens een brute Britse strafexpeditie werden geroofd.
“Ze zijn prachtig”, zegt Marieke van Bommel, directeur van het Wereldmuseum, “maar ze zijn niet van ons”. Sinds 2000 stonden de Benin Bronzen te pronken in de vaste opstelling in Leiden. “We hebben ze met veel zorg gekoesterd, maar dit is het moment dat ze terug moeten”, aldus Van Bommel. “We nemen geen afscheid met pijn in het hart, maar met respect. Voor ons is dit een logisch gevolg van het Nederlandse restitutiebeleid. En eerlijk is eerlijk: het is een mooie dag”.
Geen prijskaartje, maar onschatbare waarde
Hoewel de objecten miljoenen waard zijn, wordt er binnen het museum niet gesproken over geld. “De waarde is cultureel en spiritueel, niet economisch”, benadrukt Van Bommel. “Voor Nigeria zijn deze objecten van onschatbare betekenis. Het zijn voorouderbeelden, dragers van geschiedenis, van identiteit”.
De directeur is er stellig over: “Musea moeten verhalen vertellen, niet vasthouden aan onterecht verkregen bezit”.
Historisch onrecht rechtgezet
Het transport van de objecten gebeurt met de grootste zorg. Eerst gaan ze in op maat gemaakte boxen in het restauratieatelier van het museum. Daarna volgt het vervoer naar Schiphol en vervolgens de vlucht naar Lagos. Rond half juni staat de officiële overdracht gepland in Nigeria. De bronzen zullen verspreid worden over meerdere musea in het land, zodat zoveel mogelijk Nigerianen toegang hebben tot dit gedeelde erfgoed. “En ja”, glimlacht Van Bommel, “we reizen zelf mee. Dit is geen afscheid, dit is een hereniging”.
Minister Robbert Dijkgraaf (OCW) noemt het een cruciale stap in de verwerking van het koloniale verleden: “Erfgoed is essentieel voor het vertellen van een geschiedenis. Door dit terug te geven, erkennen we het onrecht en dragen we bij aan herstel”.
Ook Olugbile Holloway, hoofd van de Nigeriaanse delegatie, spreekt van een historisch moment. “Nederland geeft hiermee het grootste aantal Benin Bronzen ooit terug. We hopen dat dit een voorbeeld is voor de rest van de wereld”.
Telefoon Redactie
071 - 5425160
