Tien jaar lang heeft vruchtbaarheidskliniek Medisch Centrum Kinderwens (MCK) in Leiderdorp bewust te veel zaad gebruikt van spermadonoren. Dat heeft geleid tot minstens 36 massadonoren, blijkt uit onderzoek van Nieuwsuur.
Tussen 2006 en 2017 zijn willens en wetens veel meer kinderen per donor verwekt dan toegestaan. Moeders en donoren wisten van niks, meldt Nieuwsuur. De huidige directie van MCK heeft de misstanden stilgehouden.’ Niet alleen zijn 36 donoren ongewild massadonor geworden, ook ruim 900 moeders en 1200 kinderen zijn de dupe.
‘Niet uit te leggen’
Staatssecretaris Vincent Karremans (VVD) vindt de praktijk ‘afschuwelijk’ en noemt het ‘niet uit te leggen’ dat betrokkenen bewust niet zijn geïnformeerd. Voor de vraag of er sprake is van een overtreding, verwijst hij naar de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). MCK is een van de grootste fertiliteitsklinieken in Nederland. De commerciële kliniek, onderdeel van TFP Fertility Group, heeft vestigingen in zes Europese landen. In Leiderdorp zit een kliniek, aan de Simon Smitweg pal langs de A4.
Nieuwsuur onthulde onlangs dat er minstens 85 massadonoren in Nederland zijn door het handelen van fertiliteitsklinieken. Daarop vroeg Nieuwsuur bij alle klinieken de cijfers op: MCK spant de kroon. Betrokken artsen en de directie van MCK hebben daarbij bewust gehandeld. De kliniek bevestigt het aantal van 36 massadonoren en zegt dat de vorige directie de richtlijn heeft genegeerd. MCK-directeur Wouter van Inzen: ‘Door een tekort aan donoren, de grote vraag vanuit wensmoeders en de wens voor meerdere kinderen van dezelfde donor binnen één gezin.’
Vastgelegd in contracten
De kliniek vroeg vanaf 2006 aan donoren of ze, in plaats van voor maximaal 25 kinderen, voor 25 gezinnen wilden doneren. Doneren aan 25 gezinnen betekent fors meer kinderen. De afspraken werden vastgelegd in contracten met de donoren. Daarbovenop kon ook nog een x-aantal kinderen in het buitenland worden verwekt.
Die contracten zijn in strijd met de regels. Priamos, de vereniging van spermadonoren, vindt dat er ‘onverantwoord en gewetenloos’ is gehandeld. Alle donoren die de vereniging heeft gesproken, dachten dat het aantal van 25 gezinnen toegestaan was.
Moeders niet meegenomen in beslissing
‘Er is ons geen donor bekend die erop werd gewezen dat de regels werden overschreden. Donoren hoeven die regels ook niet te kennen. Ze mogen ervan uitgaan dat ze behoorlijk worden behandeld door de kliniek.’
Moeders vertellen dat ze überhaupt niet werden meegenomen in de beslissing van de kliniek. Zij gingen uit van maximaal 25 kinderen per donor.
‘Misdadige kinderhandel’
Stichting Donorkind noemt de praktijk van MCK tegenover de Nieuwsuur ‘misdadige kinderhandel’. ‘Wensouders zijn niets meer dan betalende klanten, donoren een soort grondstof en donorkinderen niets meer dan producten’, zegt een woordvoerder.
De stichting bestrijdt het genoemde tekort aan donoren. ‘Als iedere donor 5,2 donorkinderen zou krijgen, is er al meer dan genoeg voor alle behandelingen.’
Op non-actief?
De huidige directie van MCK trad aan in 2015 en stopte in 2017 met het 25-gezinnenbeleid. Er werd besloten de betrokken donoren en ouders niet te benaderen over de overschrijdingen. Dat is gebeurd ‘in overleg met de beroepsgroep’, aldus directeur Van Inzen. Hij deed ook geen melding bij de inspectie.
Priamos en Stichting Donorkind willen de onderste steen boven. Een onafhankelijke commissie zou de misstanden in donorland moeten onderzoeken. Priamos vindt dat MCK voorlopig op non-actief moet worden gesteld. De inspectie laat weten onlangs twee meldingen te hebben ontvangen over MCK en zal volgende week duidelijkheid geven over vervolgstappen.
Telefoon Redactie
071 - 5425160
