Op een voormalig grasland net buiten Leiden en Warmond groeit rijst in wat ooit weiland was voor koeien. Boer en pionier Sander Roeleveld experimenteert hier met natte teelt om het waterpeil te verhogen en de CO₂-uitstoot te verminderen. Samen met universiteiten onderzoekt hij of rijstteelt in Nederlandse polders de toekomst kan zijn. ‘Het is landbouw én natuurherstel in één.’
‘Ja, ik ben pionier voor de wetenschap’, zegt Sander Roeleveld, oprichter van Stichting De Buffelbes. Waar je normaal Engels raaigras zou verwachten – een snelgroeiend gras dat vaak in weilanden staat als veevoer – staan nu sprieten rijst in een nat veld. In samenwerking met de Universiteit Wageningen en Universiteit Leiden test hij welke rijstsoort het beste gedijt op Nederlandse bodem.
De rijst groeit op veenweidegrond die niet langer wordt bemalen. ‘We houden het waterpeil hoog, zodat er geen CO₂ meer vrijkomt. Maar dan moet je wel een gewas vinden dat in natte omstandigheden wil groeien.’
Groeiende ambities
Het project begon kleinschalig. ‘Twee zomers geleden zijn we gestart met een plotje van 4 bij 40 meter. Nu hebben we er al vier, en volgend jaar willen we verder opschalen.’
Het land is eigendom van coöperatie Land van Ons, die landbouwgrond aankoopt om duurzaam te bewerken. Vrijwilliger Marijke Roza hielp mee met het planten: ‘Lekker met je voeten in de modder. Zwaar werk, maar gezellig en je weet waar je het voor doet.’
Naast rijst groeit er nu ook kattenstaart, moerasplanten, libellen en trekken zelfs steltlopers het veld in. ‘De biodiversiteit hier is ongekend vergeleken met gewoon grasland voor koeien’, zegt Roeleveld trots. Maar niet alles gaat vanzelf: ‘De zwanen hebben vorig jaar bijna alles kaalgevreten. Dat moeten we volgend jaar slimmer aanpakken.’
Een nieuw verdienmodel
Naast natuurherstel moet het project ook economisch uit kunnen. ‘We zitten nog in de onderzoeksfase, maar het verdienmodel gaat verder dan alleen de rijst. Denk aan CO₂-certificaten, wateropslag, en strokenlandbouw met verschillende gewassen zoals cranberry’s, bessen en rijst, afgewisseld met grasland voor koeien.’
In Zwitserland levert een hectare rijst zo’n 3000 kilo verkoopbare rijst op. Roeleveld: ‘Als we dat hier halen, en je vraagt 5 euro per kilo, dan heb je een serieus verdienmodel.’
Klaar voor de toekomst?
Rijst is, opvallend genoeg, een grassoort. Daardoor past het goed in het open polderlandschap. En door strokengewijs te telen blijft het karakter van de streek behouden. ‘Je hoeft het landschap niet te veranderen, alleen slimmer in te richten’, zegt Roeleveld. ‘En de opbrengst is meer dan eten alleen.’
Telefoon Redactie
071 - 5425160
