Een steegje in Leiden. Aan de ene kant: een koffiebranderij die net vier jaar bestaat. Aan de andere kant: bewoners die de geur van vers gebrande koffie niet als verleidend, maar als verstikkend ervaren. Wat begon als een uitbreiding van een geliefde koffiewinkel, is inmiddels uitgegroeid tot een juridisch steekspel met geurcontouren, vergunningen en botsende visies op wat een binnenstad mag zijn.
De familie Borgman runt al dertien jaar de koffiezaak Borgman & Borgman aan de Nieuwe Rijn. Vier jaar geleden breidden ze uit naar de Beschuitsteeg, waar ze een kleinschalige branderij openden. “Het idee was simpel: mensen laten zien hoe koffie gebrand wordt. Kleinschalig, twee keer per week een paar uurtjes”, vertelt Tom Borgman. De gemeente gaf een vergunning af; er leek geen vuiltje aan de lucht. Tot de geurklachten binnenkwamen.
Koffie ruikt lekker, koffie branden niet
Een van de buren, Jaap van Meijgaarden, hoorde naar eigen zeggen eerst van anderen dat er geurhinder was en pas later ondervond hij het zelf. “Het rook tot in de slaapkamer. Stekend, scherp. Niet zoals koffie hoort te ruiken.” Een geuronderzoek toonde aan dat er inderdaad geur gemeten werd, maar volgens de officiële normen bleef de branderij binnen de wettelijke grenzen. De woningen vallen zelfs buiten de zogenoemde ‘geurcontour’.
Dat verschil tussen waarneming en regelgeving voedt de frustratie. “De rapporten zijn glashelder: er is geen sprake van overschrijding van de normen”, zegt Tom. “Maar die informatie haalt zelden de headlines. Het narratief wordt gestuurd door emoties, niet door meetresultaten.”
De gemeente verleende een vergunning, maar kreeg van de rechter de opdracht om die beter te motiveren. Niet omdat de branderij verboden zou zijn, maar omdat de juridische onderbouwing tekortschiet. Een belangrijk verschil, volgens de familie Borgman. “We doen niks wat niet mag. Maar het wordt soms wel zo geframed.”
Dat de winkel tijdens het branden open moet zijn, zoals in de huidige vergunning staat, is volgens de Borgmans geen probleem. “Sterker nog: het is de bedoeling dat mensen binnenlopen terwijl we branden. Daar draait het juist om – het verhaal van koffie vertellen.”
Circuleren onjuiste beweringen
Volgens Tom circuleren er inmiddels onjuiste beweringen. “Er wordt bijvoorbeeld gezegd dat ik niet weg kan lopen tijdens het branden. Onzin. Natuurlijk kan ik iemand helpen of iets uitleggen. Dat is wat we doen.” Ook over de geurinstallatie bestaan misvattingen. “De eerste installatie is goedgekeurd. Pas daarna veranderden de eisen. Toen moesten we investeren in een zwaarder systeem. Dat schept verwarring, ook bij de klagers.”
Het conflict is inmiddels emotioneel beladen. Van dichtgelijmde sloten tot beschuldigingen van bedreiging, de sfeer is grimmig. Maar de vraag is: is dit echt een burenruzie, of een clash tussen stadsontwikkeling, regelgeving en perceptie?
“We staan altijd open voor overleg”, zegt Tom. “We hebben zelfs gevraagd: wanneer kunnen we het beste branden zodat het niemand stoort?” Maar er kwam geen reactie. Van Meijgaarden zegt juist het tegenovergestelde: “Overleg? Dat komt nu pas. Te laat.”
Petitie uit onverwachte hoek
Toen de rechter de gemeente verplichtte om de vergunning alsnog goed te motiveren, ontstond de angst dat dat simpelweg niet zou gebeuren. Om die reden startte een trouwe klant van Borgman & Borgman een online petitie om druk te zetten op de gemeente.
Die actie raakte een snaar: binnen korte tijd werd de oproep meer dan 10.000 keer ondertekend, mede dankzij steun van cabaretier Jochem Myjer uit Leiden. Voor de buurtbewoners betekent het weinig. “Dat zijn geen mensen die hier wonen”, zegt Van Meijgaarden. “Wij zijn niet tegen ondernemen, maar we willen frisse lucht.”
Klagers voelen zich ongehoord
De zaak sleept zich al vier jaar voort. De klagers voelen zich ongehoord. De ondernemers uitgeput. Intussen proberen gemeente én omgevingsdienst het proces in goede banen te leiden.
Er ligt inmiddels een maatwerkbesluit met duidelijke voorwaarden. Maar of dat rust brengt, is de vraag. Tom: “We willen hier iets moois neerzetten. Maar het voelt alsof een paar mensen dat bewust willen tegenhouden.”
En zo blijft de Beschuitsteeg een plek vol contrasten: ambacht tegenover overlast, geur tegenover gevoel, wet tegenover werkelijkheid. De rechter buigt zich binnenkort opnieuw over de zaak. Tot die tijd is het in de steeg: geur versus gunfactor.
AUDIO: Conflict over koffiebranderij in Leiden.
Telefoon Redactie
071 - 5425160
