In het kader van Oegstgeest Ontmoet –initiatief tegen eenzaamheid en vóór verbinding – organiseerde Dorpsmarketing Oegstgeest een bijzondere bijeenkomst op een plek die zindert van herinnering: kasteel Oud-Poelgeest. Het thema van deze editie? Jan Wolkers. Niet toevallig: op 26 oktober zou de schrijver, beeldhouwer en natuurliefhebber honderd jaar zijn geworden.
Een oproep van zowel Dorpsmarketing als Centraal+ leverde drie betrokken aanmeldingen op. Geen grote menigte, wél mensen met verhalen van dichtbij.
Fagelstraat
Els van de Loeff woonde dertig jaar aan de Fagelstraat in de Leidse Raadsherenbuurt. Die wijk bestaat dit jaar honderd jaar – net als Wolkers. Bij het zestigjarig jubileum in 1985 was Jan Wolkers eregast. Hij kwam samen met zijn vrouw Karina en hun tweeling. De buurt had misschien niet meer op zijn komst gerekend, maar daar stond hij: de beroemde schrijver, inmiddels lang en breed gevestigd in de Nederlandse literatuur, liet zien dat zijn wortels in de streek nog altijd tastbaar waren.
Marjolijn van der Jagt, van Dorpsmarketing Oegstgeest, vertelde over de band tussen Wolkers en het kasteel Oud-Poelgeest. Eén van zijn vroegste tekeningen, hij was toen nog een jongen, toont het karakteristieke bruggetje op het landgoed Oud-Poelgeest. Het is geen toeval dat Dorpsmarketing de slogan Terug naar Oegstgeest gebruikt – een verwijzing naar de gelijknamige roman waarmee Wolkers zijn jeugd in het dorp vereeuwigde. Een bekende titel in heel Nederland, al weet niet iedereen dat het een boek van Jan Wolkers is.
Minister
In 2017 was in het kasteel een expositie over Jan Wolkers te zien. Biograaf Onno Blom stelde die samen; minister Jet Bussemaker verzorgde de opening. In het middelpunt hing het opvallende grote gele doek: Wolkers’ laatste kunstwerk uit 2006. De felgele kleur verwijst naar de herfstbladeren van de tulpenboom, waarvan een exemplaar op het landgoed staat. Museum De Lakenhal, waar het doek normaal hing, was op dat moment in verbouwing.
Zussen Esther en Mirjam Mulder vertelden over hun moeder, Tineke – de oudste zus van Jan. Ze haalden herinneringen op aan een streng gereformeerd gezin, waarin Jan de lieveling van zijn moeder was, en Tineke zich meer verbonden voelde met hun vader. Waar Wolkers zich later nadrukkelijk afzette tegen zijn religieuze opvoeding, stond zijn zus daar neutraler in.
Vrouwen in Verzet
Een gedenkwaardig moment kwam toen Tineke 75 werd. Jan – die verjaardagen doorgaans liever meed – verscheen tóch op het feest. Toeval of niet: diezelfde dag werd zijn beeld Vrouwen in Verzet zwaar beschadigd. Wolkers was de eerste die het ontdekte. Geruchten deden de ronde dat hij zelf het beeld had gesloopt, uit onvrede met de plek aan de Abspoelweg waar het stond. Bewijs? Nooit gevonden. Maar zoals dat gaat met kunstenaars en mythes: het verhaal blijft een mysterie.
Het beeld werd later gerestaureerd en kreeg een plek waar het wél tot zijn recht komt: in de tuin van het gemeentehuis van Oegstgeest. Daar staat het nu nog altijd.
Tot slot werd er gesproken over de mysterieuze “Tillenbeesten” uit de Drakenzaal van het kasteel. In één van zijn vroege verhalen beschrijft Wolkers hoe hij ooit een van de beelden uit het kasteel meenam. Bijzonder genoeg stond dat beeld – met vrouwelijke vormen – jarenlang bij de oma van de zussen Mulder in de woonkamer. Opmerkelijk: een naakt beeld, in een streng christelijk huishouden.
Tillenbeeld
Na het overlijden van Wolkers in 2007 is het beeld terechtgekomen bij zijn jongste zus Annelies, die het Tillenbeest in 2013 heeft teruggegeven aan het kasteel, alwaar het tot op de dag van vandaag staat te pronken. Het andere beeld is nooit teruggevonden. Een mooie replica vervangt dit beeld op de schouw in de Drakenzaal.
En wat doe je als nichtje Mirjam van Jan Wolkers wanneer je op de middelbare school een boekbespreking moet houden? Dan kies je natuurlijk een boek van je beroemde oom. De docente vond de boekbespreking echter niet juist, wat leidde tot een discussie: “Het is mijn oom, natuurlijk weet ik beter wat hij bedoelde!”
Tot slot van de bijeenkomst las van der Jagt een gedicht voor, dat op een muur staat in de Deutzstraat, waar Jan Wolkers geboren is.
Telefoon Redactie
071 - 5425160
