Wetenschappelijk onderzoek van de Universiteit Leiden toont aan dat het Leiden op verschillende manieren betrokken was bij het koloniale en slavernijverleden. De resultaten zijn vastgelegd in twee afzonderlijke rapporten die donderdag 3 april zijn gepresenteerd in het stadhuis van Leiden. De rapporten werden overhandigd aan burgemeester Peter Heijkoop en Annetje Ottow, voorzitter van het College van Bestuur van de Universiteit Leiden.
Het onderzoek richtte zich op de periode vanaf circa 1600, toen de Nederlandse koloniale ondernemingen en handel in tot slaaf gemaakten op gang kwamen, tot aan de dekolonisatie na 1945. De Leidse onderzoekers Ligia Giay, Emma Sow en Sjoerd Ramackers brachten bestaande bronnen, archieven en eerder onderzoek in kaart.
Stadsbestuur
Hoewel Leiden geen havenstad was en geen vestiging van de VOC of WIC kende, blijkt uit het onderzoek dat het stadsbestuur wel degelijk een rol speelde in het koloniale netwerk. Leidse bewindhebbers behartigden belangen van de stad bij de Amsterdamse Kamers van de VOC en WIC. Sommige stadsbestuurders hadden zelfs persoonlijke financiële belangen in slavernij en koloniale handel.
Gewone inwoners
Niet alleen bestuurders, maar ook gewone Leidenaren hadden op verschillende manieren te maken met het koloniale systeem. Zo werkten armen aan de productie van uniformen voor het koloniale leger en leverde de Kweekschool voor Zeevaart personeel voor schepen naar de koloniën. Ook trokken Leidse militairen naar overzeese gebieden om daar namens het koloniale gezag op te treden.
Reactie
Burgemeester Peter Heijkoop noemt het onderzoek een belangrijk nieuw hoofdstuk in de Leidse geschiedschrijving. Hij benadrukt dat de gemeente de komende tijd de onderzoeksresultaten verder zal bestuderen en met voorstellen komt voor vervolgstappen. Volgens hem is het essentieel om samen met de stad het gesprek aan te gaan over erkenning van deze feiten.
Universiteit Leiden
De Universiteit Leiden was zich al bewust van de banden die sommige personen met koloniale structuren hadden. Het nieuwe vooronderzoek biedt echter een uitgebreider inzicht in de structurele betrokkenheid van de universiteit bij het koloniale en slavernijverleden. Collegevoorzitter Annetje Ottow onderstreept het belang van zelfreflectie en benadrukt de rol van de universiteit in het bevorderen van kennis en kritische dialoog.
Aanleiding
De gemeente en de universiteit gaven in 2023, het nationale herdenkingsjaar van het slavernijverleden, opdracht tot het onderzoek. In navolging van vergelijkbare initiatieven in andere steden wilden zij duidelijkheid krijgen over de Leidse situatie. De onderzoeksresultaten vormen de basis voor verdere maatschappelijke gesprekken en mogelijke beleidsmaatregelen.
De rapporten zijn online beschikbaar via de gemeente Leiden en de Universiteit Leiden.
Telefoon Redactie
071 - 5425160
